Czy jesteś psychopatą?

Nowa książka Jona Ronsona trafia do polskich księgarń

Już 10 września na półki polskich księgarń trafi nowa książka znanego brytyjskiego dziennikarza i prezentera Jona Ronsona „Czy jesteś psychopatą?”. To druga – po „Człowieku, który gapił się na kozy” – wydana w Polsce książka Ronsona.

„Czy jesteś psychopatą” to opowieść o obłędzie. O psychopatach. Tych najbardziej niebezpiecznych, z zakładów zamkniętych, tych na szczytach władzy i biznesu, oraz tych, których niegroźne szaleństwo jest pożądane przez media.

Wszystko zaczęło się spotkania Jona Ronsona z pewną specjalistką z zakresu neurologii. Podobnie jak wielu innych kolegów z branży, otrzymała ona pocztą od anonimowego nadawcy dziwną zaszyfrowaną książkę. O pomoc w odkryciu jej tajemnicy poprosiła Jona. Ten zaś zupełnie niespodziewanie odkrył, że w poszukiwaniu rozwiązania zagadki zawędrował do fascynującego świata obłędu.

Jon spotyka pensjonariusza zakładu zamkniętego Broadmoor, który zaklina się, że symulował chorobę psychiczną w celu złagodzenia wyroku, a teraz utknął tu, bo nikt nie chce uwierzyć, że jest normalny; rozmawia z osobami zajmującymi się katalogowaniem schorzeń psychicznych i tymi, którzy zaciekle się im sprzeciwiają; kontaktuje się z wpływowym psychologiem, twórcą stosowanego powszechnie testu na psychopatę, przekonanego, że wielu prezesów i polityków to w rzeczywistości psychopaci.

To właśnie od niego Jon uczy się rozpoznawać osoby o skłonnościach psychopatycznych. Wyposażony w tę wiedzę zmierza ku domenie wpływów i władzy. Przeprowadza wywiad z niesławnym dowódcą szwadronów śmierci i rozmawia ze znanym prezesem, którego domniemana psychopatia doprowadziła do sporych fluktuacji na giełdzie. Ale Jon nie spotyka się wyłącznie z psychopatami; kontaktuje się też z tymi, których działalność zawodowa w jakiś sposób związana jest z szaleństwem i którzy dzięki niemu zarabiają na życie. Odkrywa przy tym niepokojącą prawdę, że wielu ludzi ze szczytów tej branży jest na swój sposób tak samo szalonych jak ci, którzy są przedmiotem ich badań.

Charakterystyczne poczucie humoru, urok osobisty Jona i jego wrodzona dociekliwość sprawiają, że książka „Czy jesteś psychopatą?” wciąga od pierwszych stron. Ta pozornie rozrywkowa lektura wydobywa na światło dzienne niewygodne prawdy i zachęca do stawiania pytań o to, jak definiować normalność w świecie, w którym coraz częściej ocenia się nas po naszych najbardziej skrajnych zachowaniach.

Zdarza mi się przeczytać książki, które z jakiegoś powodu nie wywołują u mnie chęci napisania dużej recenzji. Nie są zbyt dobre lub nie są wystarczająco złe, nie mam weny, czasu, inne recenzje wyprzedzają je w hierarchii wartości, nie podoba mi się tekst, który napisałam - powodów jest tysiące. Dlatego postanowiłam (zainspirowana TYM postem Karolki z Papierowy Azyl) co jakiś czas w poniedziałki zaprezentować Wam krótkie refleksje na temat takich właśnie pozycji.

Historię January Schofield śledzę odkąd obejrzałam program dokumentalny o jej walce ze schizofrenią. Od momentu, w którym rodzina Schofieldów podzieliła się ze światem swoimi zmaganiami z codziennością naznaczoną chorobą dziecka, wokół sprawy narosło wiele kontrowersji. Schofieldowie dostrzegają te same symptomy u młodszego dziecka, Bodhiego, podczas gdy internauci podążając za każdym newswem i analizując nagrania dzieci, twierdzą, że synek pary ma jedynie objawy autyzmu, a wszystko, co robią rodzice dzieci jest pędem za pieniądzem i sławą. 

Nie oceniając moralnie i nie mówiąc Wam o moich prywatnych przemyśleniach na temat całej sprawy: jeżeli ktoś lubi książki z gatunku non fiction, szczególnie o ciężkich i smutnych barwach, ale także dające odrobinę nadziei i pokazujące siłę i zawziętość człowieka - jest to książka dla niego. Czyta się ją szybko, choć czasem szokuje.

Pozycja ostatnio niesłychanie popularna w światowej book-blogosferze za sprawą sprawnie i ciekawie prowadzonej kampanii medialnej. Po tym thrillerze spodziewałam się więc nieco więcej. Świetny pomysł na formę prowadzenia narracji - maile, zapisy wywiadów, rozmów, wspomnień, artykuły - jednak sama historia według mnie niewykorzystana. Zakończenie mnie rozczarowało.

Kolejna książka z gatunku non fiction, opowiadająca o zbrodni, która niestety zdarzyła się naprawdę. Nastoletnia Skylar Neese została zamordowana przez... swoje własne przyjaciółki. Daleen Berry oddaje fakty w sposób niezwykle ciekawy, czytając "Pretty Little Killers" można pomyśleć, że czyta się po prostu dobrze napisaną fikcję literacką - niestety - Sheila i Rachel naprawdę z zimną krwią zamordowały Skylar, a dziś odsiadują karę więzienia. Podążamy tropem tweetów, wspomnień, dzień za dniem, przez burzliwą przyjaźń dziewczyn, aż po ukrywanie prawdy i doprowadzenie dwóch nastolatek przed wymiar sprawiedliwości.